Η αίθουσα Τέχνης ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΡΤΕΡΗΣ παρουσιάζει μια μικρή αναδρομή έργων του διακεκριμένου ζωγράφου Δημοσθένη Σκουλάκη, από τις 15 Ιανουαρίου 2015 εως τις 7 Φεβρουαρίου 2015.
Η έκθεση περιλαμβάνει περί τα 15 έργα, από το 1960 έως τις μέρες μας -ανάμεσα τους και μερικά καινούργια έργα που εκτίθενται για πρώτη φορά- καταγράφοντας όλες τις πτυχές της ζωγραφικής του. Πολιτική ζωγραφική, πορτρέτα, αφιέρωμα στον Τσαρούχη, Διαδρομή στον Υπόγειο, Ο τζόγος και ο μύθος των μορφών.
Γεννημένος το 1939 στην Αθήνα, με καταγωγή από τα Χανιά, ο Δημοσθένης Σκουλάκης σχεδιάζει από μικρός να δραπετεύσει από τα συμβατικά σύνορα που τον περιορίζουν. Με δασκάλους τους Γιώργο Μαυροϊδη και Γιάννη Μόραλη στη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας και μαθήματα σκηνογραφίας και διακοσμητικής στο εργαστήριο του Βασίλη Βασιλειάδη, ταξιδεύει στο εξωτερικό (Ρώμη, Παρίσι, Μόσχα, Τορόντο, Μόντρεαλ), από πολύ νωρίς. Εμπλέκεται με την πολιτική, υπηρετεί τη δημοσιογραφία έως το 1984, όπου και καταπιάνεται αποκλειστικά με τη ζωγραφική.
Ανήσυχο πνεύμα, με πολλές δραστηριότητες σε καλλιτεχνικό και πολιτικό επίπεδο, ο Δημοσθένης Σκουλάκης καταφέρνει να αφομοιώσει τις ποικίλες εμπειρίες της ζωής του – κυρίως από τα ταξίδια και την παραμονή του στο εξωτερικό – και να τις μετουσιώσει σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ζωγραφική πρόταση.
Κεντρικό θέμα στα έργα του υπήρξε πάντοτε, έμμεσα ή άμεσα, ο άνθρωπος. Όπως αναφέρει η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης Ήρα Παπαποστόλου: «Κοινά σημεία που συνθέτουν τη ζωγραφική του ταυτότητα: ο ρεαλισμός, η μεταφυσική ατμόσφαιρα, η χρήση συμβόλων, η ανθρώπινη φιγούρα, ο σταματημένος χρόνος, η έννοια της μνήμης, το πορτρέτο, η αυτοπροσωπογραφία, η κοινωνικοπολιτική κριτική ματιά, η αναζήτηση ταυτότητας. Τα έργα του δένονται το ένα με το άλλο από την αρχή της πορείας του ως σήμερα, γεγονός που μεταφράζεται σε ζωγραφική ποιότητα, και τον κατατάσσουν περισσότερο στην ομάδα της Αφηγηματικής Παραστατικότητας των μέσων της δεκαετίας του 60, κοντά στους Ισπανούς καλλιτέχνες της Equipo Cronica της δεκαετίας του 70 καθώς και στο ιταλικό κίνημα Pittura Colta της δεκαετίας του 80.»
Χορηγοί Επικοινωνίας: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ),
www.culturenow.gr, www.art22.gr
Μια μικρή αναδρομή
Γεννημένος το 1939, ο Δημοσθένης Σκουλάκης υπήρξε μάρτυρας της δεκαετίας του 80, μιας περιόδου όπου στην Ελλάδα ήκμαζε -ανάμεσα στους τομείς της τέχνης και του χρήματος – ο «νεοπλουτισμός» της ζωγραφικής εικόνας: ο μοντερνισμός. Νωρίτερα, στη δεκαετία του 60, ζωγραφίζει πρώτος στην Ελλάδα ( μέσα στο κλίμα του φωτορεαλισμού και της ποπ αρτ) σκηνές διαδηλώσεων. Ζώντας στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη, γεμάτος εμπειρίες από μουσεία και εκθέσεις, σκέφτεται με νοσταλγία την Αθήνα. Μένοντας παράλληλα ενεργός στους τομείς της δημοσιογραφίας και της πολιτικής – ως στέλεχος του κομμουνιστικού κόμματος – παρακολουθεί όλες τις αλλαγές που υπέστη η χώρα του, ως τις μέρες μας.
Μετά από δεκαετία περιπέτειες, ο Σκουλάκης επιστρέφει αποκλειστικά στο πινέλο. Τα πρώτα του έργα είναι πορτρέτα φίλων ή δημοσίων προσώπων: μια δουλειά που συνδυάζει φωτογραφικά στοιχεία και μεταφυσικές αναζητήσεις και που, αργότερα, γεννά ένα πλήρες αφιέρωμα στον έλληνα ρεαλιστή ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη.
Η αμέσως επόμενη σειρά έργων του φέρει το όνομα Διαδρομή στον Υπόγειο, έχει για θέμα της τον παλιό ηλεκτρικό σιδηρόδρομο και θέτει το αιώνιο ερώτημα της ζωής και της τέχνης: τη μάχη ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο.
Στην τελευταία του δουλειά με τίτλο Ο Τζόγος και ο Μύθος των Μορφών, τέχνη, εμπόριο και πολιτική συναντιούνται. Αριστουργήματα του παρελθόντος, σύμβολα παγκόσμιας αποδοχής, εμφανίζονται σε μια μεταμοντέρνα ζωγραφική άποψη, προτείνοντας την Ελλάδα ως τόπο θεώρησης και αναθεώρησης της τέχνης.
Που ανήκει όσον αφορά στην ιστορία της σύγχρονης ευρωπαϊκής ζωγραφικής;
Ένα ταξίδι στο χρόνο, από τα έργα στη Σχολή Καλών Τεχνών έως την πιο ώριμη δουλειά του, μας αποκαλύπτει την ταυτότητα ενός καλλιτέχνη με σταθερή πορεία και εξέλιξη.
Η έννοια της σειράς που προτιμά να χρησιμοποιεί, δίνει μια συνοχή και μια λογική στη δουλειά του. Τα έργα δένονται το ένα με το άλλο από την αρχή της πορείας του ως σήμερα, γεγονός που μεταφράζεται σε ζωγραφική ποιότητα. Κοινά σημεία που συνθέτουν τη ζωγραφική του ταυτότητα: ο ρεαλισμός, η μεταφυσική ατμόσφαιρα, η χρήση συμβόλων, η ανθρώπινη φιγούρα, ο σταματημένος χρόνος, η έννοια της μνήμης, το πορτρέτο, η αυτοπροσωπογραφία, η κοινωνικοπολιτική κριτική ματιά, η αναζήτηση ταυτότητας.
Η τελευταία του δουλειά συγκεντρώνει όλα αυτά τα στοιχεία δημιουργώντας μια ολόκληρη προσωπική τυπολογία της επανεγγραφής, γεμάτη σύμβολα παγκόσμιας αποδοχής, μέσα σε μια προσπάθεια να μπει τάξη εκεί όπου μοιάζει αδύνατο να μπει. Οι πηγές του, από τον πλούτο των έργων των μεγάλων μουσείων, οδηγούν το θεατή να δει τα διαφορετικά είδη ρεαλισμών του παρελθόντος, τις πρωτοποριακές χειρονομίες του αιώνα και πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς. Οι ίδιες πηγές, τοποθετούν το ζωγράφο πολύ κοντά στους Ισπανούς καλλιτέχνες της Equipo Cronica της δεκαετίας του 70 καθώς και στο ιταλικό κίνημα Pittura Colta της δεκαετίας του 80.
Σε μια εποχή όπου όλα γίνονται ίδια κάτω από το σύστημα του εμπορίου, ο Σκουλάκης ασκεί μια μεταμοντέρνα κριτική στο παγκόσμιο σύστημα προώθησης έργων τέχνης και παράλληλα εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με την ταυτότητα της σύγχρονης τέχνης σε κρίση. Το έργο του, άλλοτε αφελές, άλλοτε γελοιογραφικό, αλλά πάντοτε πολιτικό, θα μπορούσε να αντανακλά την εικόνα του σύγχρονου κόσμου. Ο καλλιτέχνης θέλει να ξαναδώσει σε κάθε στοιχείο το νόημα που αυτός θεωρεί πρωταρχικό. Υποστηρικτής των ιδεών του Ζαν Κλαιρ, θέλει να χτυπήσει το μοντερνισμό για να σβήσει το λανθάνοντα μύθο και να του δώσει την πραγματική του θέση στην ιστορία της τέχνης, χωρίς να αρνείται την εξέλιξη στην οποία και ο ίδιος συνέβαλλε. Θέλει να συνδέσει το παρελθόν και το μέλλον και να τα βάλει σε μια ισορροπία. Το διάστημα ανάμεσα στα δύο δεν θα μπορούσε να αποδοθεί παρά με τη μορφή ενός τεράστιου κολλάζ, ενός τζόγου με τους μύθους και τις μορφές, που – όσον αφορά στη σύγχρονη ιστορία της ευρωπαϊκής ζωγραφικής – κατατάσσει το Σκουλάκη περισσότερο στην ομάδα της Αφηγηματικής Παραστατικότητας των μέσων της δεκαετίας του 60.
Ήρα Παπαποστόλου
Κριτικός & Ιστορικός Τέχνης
