Καλλιτεχνική Αθωότητα
"Μεγάλο μέρος από τις εικαστικές τάσεις του Μεσοπολέμου δεν είναι παρά μια “εικαστική δημοτική γλώσσα” - διαβάζουμε στο βιβλίο των Χάρη Καμπουρίδη και Γιώργου Λεβούνη*-, αφού δέχονταν ως αληθινά και τα άλλα – μη αρχαιοπρεπή στοιχεία του οπτικού πολιτισμού της Ελλάδας, δηλαδή τη λαϊκή διακοσμητική τέχνη της μείζονος Μεσογείου, τον Καραγκιόζη, την παιδική ζωγραφική κ. ά., αλλά και όσα σύγχρονα δυτικοευρωπαϊκά εικαστικά στοιχεία (κινηματογράφος, μόδα, βιομηχανικά αντικείμενα κτλ.) εισέρρεαν και έβρισκαν αποδοχή στον ελληνικό πολιτσμό της καθημερινότητας”.
Συνεχιστής του ηθογραφικού κλίματος του Μεσοπολέμου και της καλλιτεχνικής αθωότητας του Θεόφιλου θεωρείται ο Αλέκος Φασιανός ο οποίος διαθέτει μια ζωγραφική “αφέλεια” στο ξεκίνημά του. Αργότερα, θα συναντήσουμε μια παιδική ζωγραφική διάθεση στο έργο του Αλέξη Ακριθάκη καθώς και σε αυτό του Μανώλη Ζαχαριουδάκη.
Με μια ζωγραφική "αφέλεια" και καλλιτεχνική "αθωότητα", απεικονίζει και ο Ηλίας Παπανικολάου ό,τι αγαπά και τον συγκινεί. Στον καμβά του αποτυπώνει με απόλυτη ελευθερία μια εντύπωση, μια ανάμνηση, ένα βίωμα της στιγμής. Η ιδέα καταγράφεται με τον πιο απλό και άμεσο τρόπο, σχεδόν παιδικά. Οξύς παρατηρητής της ανθρώπινης ζωής και του μυστηρίου που εκπέμπει, την αποδίδει με σοφία. Πάντα με την ιδιαίτερη και ευαίσθητη ματιά με την οποία ο ίδιος ατενίζει τον κόσμο, αυτό που κυρίως προβάλλει είναι χαρακτηριστικές στιγμές του ελληνικού καλοκαιριού και ό,τι θυμίζει Ελλάδα και ειδικότερα Αιγαίο.
Με μία “παιδικότητα” αλλά και με σοβαρότητα αντιμετωπίζει στον καμβά της τα ανθρώπινα συναισθήματα η Αντωνία Γρίβα. Φόβος, αγάπη, μίσος, θυμός, ευτυχία ή δυστυχία, παίρνουν σάρκα και οστά και απεικονίζονται με τον τρόπο που τα βιώναμε όσο ήμασταν παιδιά.
Όσον αφορά τη λαϊκή τέχνη, ενσωματώνεται με ιδιαίτερο τρόπο στα έργα της Σοφίας Δατσέρη. Χάρη στην απόλυτη απουσία επιτήδευσης που τη χαρακτηρίζει, αποτελεί για τη ζωγράφο μεγάλη πηγή έμπνευσης.
Όσο για τον καραγκιόζη, αποτέλεσε πρόσφατα έμπνευση για την Ελένη Μυλωνά. Η περιπέτειά του μας διδάσκει στη σημερινή εποχή να αντιμετωπίζουμε την εσωτερική μας κρίση και στη συνέχεια και την οικονομική που συμβολίζονται από το καταραμένο φίδι.
Η σοφία της παιδικής ματιάς συνεχίζει να υπάρχει λοιπόν και στις μέρες μας διδάσκοντάς μας ότι η τέχνη δεν είναι μόνο εγκεφαλική αλλά έχει να κάνει πολύ με τα ανθρώπινα συναισθήματα. Και παιδί δεν σημαίνει μόνο ανεμελιά και αθωότητα. Σημαίνει σοβαρότητα, σοφία και αυξημένη συναισθηματική νοημοσύνη.
Ήρα Παπαποστόλου
*Νεοελληνική Τέχνη – 20ος αιώνας – Οι πολύτιμες συλλογές της Πινακοθήκης Ρόδου
